Eskiden sadece Amerikan filmlerinde gördüğümüz kağıt bardakta kahve, giderek günlük hayatımızın bir parçası olmaya başladı. Çalışıyoruz, koşturuyoruz, yol uzun, hava soğuk derken paket kahve sevdası hepimizi sardı. Çok moderniz, çok meşgulüz. Bir kahvenin tadını oturarak çıkaracak kadar bile vaktimiz, beklemek için sabrımız yok. İngiltere’de her yıl 3 milyar, Türkiye’de de ise 2 milyar kağıt bardak bu amaçla tüketiliyor.
Buraya kadar her şey yolunda ama sorun şurada başlıyor: bu bardakların çoğu maalesef çöpü boyluyor. Which? adlı İngiliz tüketici derneğinin yaptığı bir ankete katılanlardan yarısından fazlası, bardağını geri dönüşüm kutusuna değil, çöp kutusuna attığını söylemiş. Sorun burada da bitmiyor. Bu bardakların çoğu geri dönüşüm kutusuna atılsa da çevreye geri kazandırılamıyormuş. Bin bardaktan sadece biri geri dönüştürülebiliyor. Bunun da nedeni, kağıt bardakların sızdırmasın diye içinin plastikle (polietilen) kaplanması. Dolayısıyla plastiği kağıttan ayırmak için ekstra bir maliyet çıkıyor ve genelde geri dönüşüm tesisleri kağıt bardakları bu yüzden geri dönüşüme almıyor. Onlar da kağıt bardak geri dönüşümünü düzenli hale getirecek kadar fazla bardak çıkmadığı için bu işe pek gönüllü değiller. Zaten İngiltere’de sadece iki tane özel plastik kahve bardağı geri dönüşüm tesisi var, bunlardan biri Stainland’de, biri de Cumbria‘da. Bütün bu nedenlerden dolayı, kağıt bardakların sadece yüzde 0.1 civarını geri dönüşüme kazandırabiliyorlar. Geçen yıl bu rakam 3 milyondan azmış, tüketilen bardağın 3 milyar olduğunu düşününce bu çok düşük bir rakam. Bu yıl bu rakamı ikiye katlama hedefi var. Ama bu hedef bile, günde 7 milyon kağıt bardak kullanılan İngiltere için yeterli olmayacak.
Bir başka sorun da, geri dönüştürülmesi neredeyse imkansız olan bu kağıt bardakların üzerine geri dönüşüm simgesinin basılması. Müşterilerin içi rahat çünkü bu simgeyi görünce bunların geri dönüştürüldüğünü zannediyorlar. Ama aslında kandırılıyorlar.
Üstelik, Waitrose adlı süpermarket müşterilerine kağıt bardakta her gün birer adet bedava çay / kahve vererek zaten İngiltere’de az olmayan kağıt bardak tüketimini iyice artırdı. Şimdi kahve makinelerinin yanında kendi markasıyla ürettiği plastik yeniden kullanılabilir bardakları satarak kağıt bardak kullanımını azaltmaya çalışıyor, ama bunları kullanan kişi sayısı oldukça az. (2019 notu: 2018 yılının sonbahar aylarında Waitrose bu kağıt bardakları kullanım dışı bıraktı. Tesadüf belki ama, ben onlara tam da bu yönde bir öneride bulunmuştum yazın. Tahminen benim gibi pek çok müşteri, bedava kahve teklifine sıcak bakıyor, ama bu tek kullanımlık bardakların çevreye kötü etkisinden de huzursuz oluyor ve Waitrose’a şikayette bulundu. Artık her gün bedava sıcak içeceğinizi almak için kendi yeniden kullanılabilir, termos bardağınızı getirmeniz gerekiyor. Geç kalınmış olsa da bu doğru bir uygulama. Ben de bir müşteri olarak
Bütün bunlar yetmezmiş gibi, aldığım kahveyi içerde oturarak içeceğimi söylediğim halde, kahveyi porselen fincan yerine kağıt bardağa koyan baristalar da suçlu. Porselenden içmek varken kağıttan ya da plastikten içmek kahvenin tadını da, keyfini de bozuyor.
Neyse ki, her ne kadar hala yeterli düzeyde olmasa da, bu doğa katliamına karşı önlemler alınmaya başladı: Starbucks kendi termosunu ya da yeniden kullanılabilir bardağını getirene 25 kuruş indirim yapıyor. Bu kampanya Türkiye’de de 50 kuruş olarak geçerli. Görmüşsünüzdür, Starbucks şubeleri de kendi termos bardaklarını satıyorlar. Yeniden kullanılabilen bu tip bardaklar, İngiltere’de kahve zincirleri dışında mağazalarda da satılmaya başlandı. Bunları kullanırsak milyonlarca ağacı, milyarlarca galon suyu boşa harcamamış ve büyük miktarda enerji tasarrufu yapmış oluruz. Ben yeniden kullanılabilir bardak almak üzere yaptığım araştırmalar sonucunda gördüm ki, en doğal ve kullanışlı bardağı Joco Cup üretiyor. Piyasadaki yeniden kullanılabilir bardakların çoğu plastik gibi insan sağlığına zararlı maddelerden yapılmış. Plastik maddelerin hatırı sayılır bir bölümünde BPA adl izararlı madde var. Halbuki Joco, camdan yapıldığı için sürdürülebilirliği olan, doğal bir malzeme. Temizlemesi kolay, mikrodalga fırına veya bulaşık makinesine giriyor. Üstelik plastik, çelik ya da kağıt gibi içeceğinizin tadını bozmuyor. Farklı renkleri ve boyları var. Daha ne olsun? 🙂 Ben de hemen bir adet edindim. Seçimim nil yeşili, orta boy bir Joco Cup oldu. İncelemek ve satın almak isterseniz internet sitesi: https://jococups.com/
Geçenlerde gördüğüm Biopac markası da bana umut verdi: İngiltere’de mısır nişastasından, geri dönüştürülebilen malzemeler üretip satıyorlar. Aşağıda bir tiyatronun kullandığı bardakları görebilirsiniz:
Simply Cups adlı şirket, İngiltere’de geri dönüşümü yapılacak kağıt bardakları toplama ve geri dönüşüme kazandırma hizmeti veriyor.
Peki ya Türkiye’de bu konuda neler yapılıyor? Bu yazıya yorum yaparak paylaşırsanız memnun olurum. 🙂
Türkçe 
English (UK)